Scholen en onderwijs instellingen

Het onderwerp

Scholen zijn een zeer dankbaar onderwerp om vorm te geven. Een fijne en goed functionerende leeromgeving te creëren. We mogen niet vergeten dat de school niet alleen een leeromgeving is, zij is ook de plek waar we volwassen worden, puberen. Dit is een belangrijke en invloedrijke periode in ons leven. De herinneringen daaraan zullen we ons leven lang bij ons dragen. Net als de importantie van een inspirerende leraar / docent kan zijn voor de overdracht van de lesstof en het plezier waarmee het enthousiasme voor het vak wordt opgewekt, zo is ook de fysieke omgeving van invloed op deze belangrijke periode.

Het is daarom dat ik vindt dat we zeer contentieus  met deze ruimte moeten omgaan, daar het zo’n grote invloed kan hebben op zo’n grote groep mensen.

Problematiek

Respect krijg je als je rondloopt op een scholengemeenschap met 2000 leerlingen. Respect voor de docenten, conciërges, de directie hoe ze dit in goede banen leiden. En dan krijgen ze er naast deze moeilijke taak ook nog een gebouw bij. Een gebouw dat onderhoud, vervanging, aanpassingen aan veranderende omstandigheden vergt. Daar moet de directie dan ook een visie mening en keuzes in maken. Naast het feit dat er met budgetten gewerkt wordt die voor specifieke doeleinden dienen te worden aangewend is er ook het tijds aspect.

De periodes dat er aan de structuur, interieur van het gebouw gewerkt kan worden beperken zich tot de vakantie periodes van de school. Al met al krijgt de directie er een hoop taken bij waar ze feitelijk niet voor zijn opgeleid.

Aanpak

Meestal is er een acute vraag voor bepaalde ruimte in de school. Dat probleem moet worden opgelost tot het volgende zich aandient enzovoort.

Het acute probleem als mogelijkheid zien om nieuwe weg in te slaan is constructievere manier.

Dat vergt wel wat voorbereiding en daar moet men in geholpen , begeleid en ondersteunt worden. Belangrijk is dat er een visie wordt geformuleerd waar de school naar toe wil of wil zijn. Op basis daarvan kan er een totaal visie, end game, worden ontwikkeld en vormgegeven. Waarbij de acute vraagstelling de eerste uiting moet zijn van die nieuwe visie. Het begin van de invulling van de totaal visie. Dit geeft rust. Hierop kan men plannen en een goed inzicht krijgen in de beschikbare budgetten en hoe deze kunnen worden aangewend. Gezegd hebbende dat de implementatie tijd beperkt is tot de schoolvakanties, kan je de deelprojecten verdelen over deze periodes.

Back office

De kantoren , de lunchruimte de studieruimte voor de docenten is een van de aandachtspunten binnen onze visie. DE docenten en medewerkers die zo’n zware taak hebben verdienen de aandacht. De aandacht voor de omstandigheden waarin ze optimaal hun werk kunnen doen, en dat betekend ook hun rust kunnen nemen. Het activiteit gebonden werken geldt hier ook, er moet een keuze zijn de plek te kiezen die het best past bij de activiteit die je wil gaan doen. Lunch / corrigeren / lezen

Inspraak

Wat 1 van de meest belangrijke zaken is in het begin van een traject is de inspraak. Inspraak van de betrokken partijen is essentieel. Hoe beter de input hoe beter het resultaat. Resultaat uit zich niet alleen in vorm en uitstraling maar uit zich met name in het gebruik. Optimaal gebruik van de geboden omstandigheden. Door met vertegenwoordigers van de diverse afdelingen in gesprek te gaan en hun wensen en eisen op te nemen voor we het traject van vormgeving en concretisering in gaan, kunnen wij verrassingen en ontevredenheid voorkomen. De medewerkers worden en zijn gehoord, dat wil niet zeggen dat iedere wens gehonoreerd kan worden, tegelijkertijd kan worden onderbouwd waarom iets wel of niet in de realisering is doorgevoerd. Daar er vele verschillende onderwijsmethodes zijn en de daarbij behorende faciliteiten net zo divers zijn, doen we dit iedere keer weer. Natuurlijk kunnen wij ons beroepen op een grote ervaring echter de individuele stem kan de doorslag geven voor een goed resultaat. Naast wensen en eisen zijn dromen een wezenlijk onderdeel van de inspraak; dit is het moment om alles mee te geven, als het niet wordt benoemd weet je zeker dat het niet wordt opgenomen / gehonoreerd.

De leerling, zijn omgeving en de veranderende maatschappij

Als interieurarchitect kom je op verschillende plaatsen en bedrijven met ieder hun eigen eigenaardigheden en specifieke eisen. Wat echter overeenkomt is de mensen die er werken. Doordat ik in de gelegenheid ben ook scholen in te mogen richten zie ik en merk ik aan den lijve dat de omstandigheden en daarmee de omgeving van de leer en werkomgeving verandert. De leerling / jeugd is gewoon met diverse verschillende media apparaten te werken zonder zich daarbij te storen aan omgevings geluid, en schijnen zich moeiteloos te kunnen concentreren in deze omgeving. Het contrast met het bedrijfsleven is groot, het wordt kleiner doordat de jeugd instroomt in dat bedrijfsleven en hun manier van werken en leren meeneemt naar de werkvloer.

We hebben gezien dat het nieuwe werken zijn intrede heeft gedaan. Hier is veel verzet tegen geweest, met name door degene voor wie het een breuk is met de traditionele manier van werken. Echter voor degene die nieuw instromen is dit een invulling van de manier waarop ze al gewend zijn te studeren / werken. Ook de leeromgeving is aan verandering onderhevig althans dat zou het moeten zijn. De intrede van nieuwe media en apparatuur heeft de onderwijsmethode danig verandert, de school, het gebouw, is echter weinig tot niets verandert. Ook dit uitgangspunt is belangrijk mee te nemen op het moment dat er een stap naar de toekomst wordt gedaan d.m.v een verbouwing. Verbouwen is het moment van verandering. Verandering is altijd een moeilijk proces en is tegelijkertijd de opmaat naar een nieuw evenwicht, omstandigheid. Het moment van verbouwen is daarom een uitgelezen mogelijkheid ook beleidsmatige veranderingen door te voeren en de visie tot uiting te brengen.

Meubilair

Hufterproof is een vaak gebezigde term bij de keuze van meubilair. Een term die niet geheel de lading dekt (hoop ik) want uit ervaring is gebleken dat er met een mooie, verzorgde ruimte anders wordt omgegaan dan met een ruimte die is ingericht op hufterproofheid. De keuze van meubilair hangt natuurlijk af van de ruimte en het gebruik af. Binnen de meubelbranche zijn een aantal merken die uitstekend meubilair leveren voor klassikaal gebruik. De uitdaging ligt in het te gebruiken meubilair in de openbare ruimtes, zoals de gangen, aula en entree. Na een pauze is het vaak een rommeltje omdat al het losse meubilair is gaan zwerven door de ruimte. De conciërges hebben hun handen er iedere keer weer aan vol. Tegelijkertijd blijkt uit ervaring dat het meubilair op allerlei wijzen wordt gebruikt maar vaak niet op de manier waarvoor het bedoelt is.

Door te kijken hoe het gebruikt wordt en voor welke doeleinden ben ik gaan kijken naar gebieden, ruimtes, gebouwen die op dezelfde manier gebruikt worden en hoe hier met het meubilair is omgegaan. Wat mij opviel is dat op pleinen, beursterreinen e.d. randen trappen en blokken worden gebruikt om te werken, lunchen en overleggen. Deze associatie heb ik vertaald naar de openbare gebieden binnen de school. Door deze gebieden op eenzelfde manier te benaderen zal het gebruik daarvan (waarschijnlijk) ook gelijk zijn en zou een mooie oplossing zijn voor het rondzwervende losse meubilair.

Optimaal gebruik van het gebouw

In vele (kleinere) gemeentes hebben we te maken met krimp. De school wordt te groot voor het aantal leerlingen. Hier kan gedacht worden aan een multifunctioneel gebruik van het gebouw. Verschillende faciliteiten kunnen worden ondergebracht in het huidige gebouw. Men kan hier denken aan activiteiten en faciliteiten die een directe relatie hebben met de school, zoals dokterspost, crèche, bibliotheek en sportverenigingen. Het vergt wel een meer naar buiten gerichte en laagdrempelige aanpak van de beschikbare ruimte.

Dit geldt natuurlijk op dezelfde wijze voor grotere scholen echter zal de beschikbare ruimte hier veelal volledig moeten worden toegekend aan de school door het intensieve gebruik.

Gezondheid en welzijn

Met 1500 leerlingen in een gebouw is een uitdaging. Met name de klimaatbeheersing is een belangrijk en moeilijk te beheersen aspect. Daar waar er eerst een paar leerlingen zijn, zijn er het volgende moment honderden. Daarbij opgeteld dat de gebruikers in hun pubertijd zijn met de daarbij behorende hormonale veranderingen en geuren maakt het een bijna onmogelijke opgave. Tegelijkertijd is dit een van de belangrijkste aspecten als het over het ervaren van een ruimte gaat en hoe je deze gebruikt.

Welzijn; in het bedrijfsleven zie meer en meer dat er veel groen, planten en binnentuinen worden toegepast. De natuur, ook de gecultiveerde natuurlijke omgeving, heeft een heilzame werking op de psyché van de mens. Het is niet voor niets dat mensen met een burn out, overbelasting of stress wordt geadviseerd veel te wandelen en buiten te zijn. Waarom passen we deze principes niet toe op de onderwijs omgeving. Zeker als het gaat om luchtkwaliteit zijn planten een zeer goede oplossing om dit te verbeteren. Naast het feit dat ze natuurlijk de nodige zuurstof produceren. Er kan gedacht worden aan (gedeeltelijke) overkappingen op het schoolplein of schooltuin, zodat ook met minder goede weer mensen buiten kunnen zijn in de pauzes. Er kan gedacht worden aan meer groen in het gebouw maar ook daaromheen.

Beweging is goed voor de mens en zeker voor de jonge mens. Er is een tendens van dikker wordende kinderen waar vanuit overheids wege al heel veel aan gedaan wordt om de jeugd weer in beweging te krijgen. Vaak komen ze niet toe aan 1 uur fysieke arbeid. Door roosters zo te maken dat er misschien iets meer tijd tussen de lessen is maar we de lessen verder uit elkaar in het gebouw laten plaatsvinden dwingen we de leerlingen meer te bewegen en mogelijk de bewegingstijd te halen of te benaderen..

Gedachte

In het bedrijfsleven kijken we naar veranderende omstandigheden en proberen de omgeving daarop optimaal in te richten. Hierbij is de “waarom” vraag erg belangrijk en geldt vaak als vertrekpunt voor een nieuwe benadering. Waarom kijken we niet zo naar de leeromgeving. De manieren van lesgeven en onderwijs geven en beleven is de afgelopen decennia vaak aan verandering en vooruitgang onderhevig geweest, de gebouwen en de omgeving zijn daarentegen de afgelopen honderd jaar niet of nauwelijks verandert. Hoe zou een school eruit zien als we met een blanco vel zouden beginnen en ons baseren op de huidige behoeftes en die we in de toekomst kunnen verwachten…..